ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဧၿပီလ ၁ ရက္ေန႔  က်င္းပမယ့္ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲကို ေလ့လာဖို႔ အေမရိကန္အစိုးရကိုယ္စားလွယ္ေတြကို ဖိတ္ေခၚလိုက္တဲ့အေပၚမွာ ပထမအဆင့္နဲ႔ ႀကိဳဆိုတယ္လို႔  အေမရိကန္က ေျပာလိုက္ပါတယ္။ ရရွိတဲ့အခြင့္အေရးကို အက်ဳိးအရွိဆံုး အသံုးခ်ႏိုင္ဖို႔အတြက္ အေမရိကန္အေနနဲ႔ အာဆီယံအပါအဝင္ ေလ့လာခြင့္ရတဲ့ တျခားႏုိင္ငံေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သြားမယ္လို႔ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနရဲ႕ ဗုဒၶဟူးေန႔ သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြမွာ ေျပာခြင့္ရသူ ဗစ္တိုရီးယား ႏ်ဴလန္ (Victoria Nuland) က ေျပာလိုက္တာပါ။ အခုလို ေရြးေကာက္ပဲြကို ေလ့လာဖုိ႔ ျမန္မာအစိုးရက ဖိတ္ၾကားတယ္ဆိုေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလုပ္မယ့္ ေရြးေကာက္ပဲြဟာ ႏိုင္ငံတကာအဆင့္အတန္းနဲ႔ယွဥ္ရင္ေတာ့ အျပည့္အဝ ပြင့္လင္းမႈ မရွိေသးဘူးလို႔ ေျပာၾကားခဲ့တဲ့အေၾကာင္း အျပည့္အစံုကို ေဒၚခင္မ်ဳိးသက္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ျမန္မာအစိုးရက  ဧၿပီလ ၁ ရက္ေန႔မွာ က်င္းပမယ့္  ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲကို ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာဖို႔  အေမရိကန္ ေရြးေကာက္ပြဲ ကိုယ္စားလွယ္၂ ဦးနဲ႔ သတင္းေထာက္ ၃ ဦးလာေရာက္ဖို႔  ဖိတ္ၾကားခဲ့တဲ့အျပင္  အာဆီယံအပါအဝင္ အီးယူ ဥေရာပသမဂၢနဲ႔  တျခား ႏိုင္ငံေတြကိုပါ လာေရာက္ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာဖို႔  ဖိတ္ေခၚလိုက္တာမို႔  ဒါဟာ ဒီမိုကေရစီေရး ေလွ်ာက္လွမ္းရာမွာ အေရးပါတဲ့ ေျခလွမ္း တရပ္အျဖစ္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက ႀကိဳဆိုေၾကာင္း  အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာန  ေျပာခြင့္ရ  Victoria Nuland ကေျပာပါတယ္
“ ဒါကို ပထမေျခလွမ္းအျဖစ္ ႀကိဳဆိုပါတယ္။ ဒီေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တျခား အာဆီယံႏိုင္ငံေတြမွာ လုပ္သလို ႏိုင္ငံတကာ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူေတြ လာေရာက္ခြင့္ျပဳတဲ့စံနစ္ကိုဖြင့္ေပးဖို႔ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး  ျမန္မာႏိုင္ငံကို သြားတုန္းက   ျမန္မာအစိုးရကို အားေပးခဲ့သလို အဲဒီေနာက္ပိုင္း သြားေရာက္တဲ့ အေမရိကန္ ကိုယ္စားလွယ္တိုင္းကလည္း အားေပးခဲ့တာပါ။ ဒါဟာ ကမာၻတဝွမ္း က်င့္သံုးေနၾကတာမ်ိဳးမို႔ပါ”
ေရြးေကာက္ပြဲတခု ပြင့္လင္း၊ တရားမွ်တမႈ ရွိႏိုင္ေစဖို႔ ႏိုင္ငံတကာ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူေတြ လာေရာက္တဲ့ အခါမွာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ အျပည့္ေပးဖို႔  လိုအပ္တယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ ေရြးေကာက္ပြဲရက္မတိုင္ခင္ ရက္အနည္းငယ္နဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပတဲ့ေန႔အျပင္ ေရြးေကာက္ပြဲ ေနာက္ပိုင္းကာလေတြမွာ ကၽြမ္းက်င္သူေတြနဲ႔ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္း NGO ေတြရဲ႕ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာမႈက အဓိက  အေရးပါတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အခု ျမန္မာအစိုးရက အေမရိကန္ကို ဖိတ္ေခၚခဲ့တာမို႔ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာဖို႔ ေသေသခ်ာခ်ာသြားေရာက္မွာ ျဖစ္ၿပီး ထိထိေရာက္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေအာင္ အာဆီယံအဖြဲ႔ႀကီးနဲ႔ တျခားအဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔အတူ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ ရွိတယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။
“က်မတို႔ဟာ ေရြးေကာက္ပြဲ ထိေရာက္မႈ ရွိေစဖို႔အတြက္ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူေတြရဲ႕ အလုပ္ကို ပီပီျပင္ျပင္လုပ္ႏိုင္ေအာင္ အာဆီယံ အဖြဲ႔ႀကီးနဲ႔ေရာ တျခား ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူေတြနဲ႔ပါ အတူ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္  ဒီေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာေစတဲ့ အလုပ္ကို ႏိုင္ငံတကာစံႏႈန္းနဲ႔  အတတ္ႏိုင္ဆံုးကုိက္ညီေအာင္ ျမန္မာအစိုးရဘက္က ႀကိဳးစားလုပ္ေဆာင္ေပးဖို႔လည္း  က်မတို႔က တိုက္တြန္းပါတယ္”
အခုေရြးေကာက္ပြဲဟာ  သမၼတေရြးေကာက္ပြဲေလာက္၊ လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲေတြေလာက္ မႀကီးက်ယ္ဘဲ အမတ္ေနရာ ေလးဆယ္ေက်ာ္ အတြက္သာ ယွဥ္ၿပိဳင္တဲ့ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲတရပ္ျဖစ္ေပမယ့္ တက္လာတဲ့ ျမန္မာအစိုးရသစ္ဟာ အရင္က တခါမွ ႏိုင္ငံတကာ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူေတြကို ခြင့္ျပဳေလ့မရွိခဲ့တဲ့အတြက္ အခုလုပ္ရပ္ဟာ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ ေကာင္းမြန္တဲ့ ေျခလွမ္းတရပ္အျဖစ္  အေမရိကန္ဘက္က ရႈျမင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္  ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ အခုလိုပဲ တံခါးဖြင့္ဝါဒကို ဆက္ၿပီး က်င့္သံုးမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားေၾကာင္းလည္း ေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာအစိုးရက ႏိုင္ငံတကာ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူေတြကို တခါမွ အခုလို  လာခြင့္မျပဳခဲ့ဖူးပါဘူး။ အခု ေရြးေကာက္ပြဲဟာလည္း   ႏိုင္ငံတကာ စံႏႈန္းအတိုင္း လံုးဝ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ရွိတယ္လို႔ေတာ့ ေျပာလို႔ မရပါဘူး။   က်မတို႔ကေတာ့  ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အခုလိုပဲ  ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ဆက္ၿပီး ေဆာင္ရြက္လိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားပါတယ္”
လက္ရွိ ျမန္မာအစိုးရသစ္အဖြဲ႔ဟာ ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒေပၚ အေျခခံၿပီး က်င္းပတဲ့  ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ မရွိတဲ့  ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ တက္လာတဲ့ အရပ္ဝတ္ေျပာင္း စစ္ဘက္အရာရွိအမ်ားစုပါဝင္တဲ့  အစိုးရတရပ္ျဖစ္ပါတယ္။
အခုု ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူေတြသာမက ႏိုင္ငံတကာ သတင္းမီဒီယာေတြကိုပါ လာခြင့္ေပးထားတဲ့ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲဟာ ေျပာင္းလဲမႈေတြလုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ ျမန္မာအစိုးရသစ္ကို ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ ႏုိင္ငံတကာအတြက္ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြအပါအဝင္ မူဝါဒ ေျပာင္းလဲေရးေတြအတြက္ အေရးပါေနတာမို႔ ဒီေရြးေကာက္ပြဲ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ဘယ္ေလာက္ရွိၿပီး တရားမွ်တမႈ ဘယ္ေလာက္ရွိမယ္ ဆိုတာကို အမ်ားက ေစာင့္ၾကည့္ အကဲခတ္ေနၾကပါတယ္။