စြန္႔ လႊတ္ အ နစ္ နာ ခံ ခဲ့ ရ တာ ကို ပံု ႀကီး မ ခ်ဲ႕ခ်င္ ဘူး လို႔ ေဒၚေ အာင္ ဆန္း စု ၾကည္ေျပာ

---

ေအာက္စ္ဖို႔ဒ္က မိတ္ေဆြေဟာင္းေတြနဲ႔ ရင္းရင္းႏွီးႏွီး စကားေျပာေနတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ (ဓာတ္ပံု – Reuters)

ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ မိသားစုနဲ႔ ႏွစ္အတန္ၾကာ ေနထိုင္ခဲ့တဲ့ အဂၤလန္ႏိုင္ငံ ေအာက္စ္ဖို႔ဒ္ၿမိဳ႕ကို သူ႔ရဲ႕ အသက္ ၆၇ ႏွစ္ ေမြးေန႔ ျဖစ္တဲ့ ဇြန္လ ၁၉ ရက္ေန႔မွာ ျပန္လည္ ေရာက္ရွိ လည္ပတ္ခဲ့ၿပီး မိတ္ေဆြေဟာင္းေတြနဲ႔ ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာ ေတြ႕ဆံု ခဲ့ပါတယ္။

ေအာက္စ္ဖို႔ဒ္ အေနာက္ပိုင္းက လူေတြအဖို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ စက္ဘီးေလးစီးၿပီး ေစ်းဝယ္ ထြက္တတ္တဲ့ ပိန္ပိန္ေသးေသး အိမ္ရွင္မတေယာက္၊ ေဖာ္ေရြၿပီး ခင္မင္စရာ ကေလး ၂ ေယာက္ မိခင္ အိမ္နီးနားခ်င္း တေယာက္ ျဖစ္ခဲ့တာကို အမွတ္ရၾကပါတယ္။

၁၉၈၈ ခုႏွစ္က မိခင္ႀကီး ေဒၚခင္ၾကည္ နာမက်န္းျဖစ္လို႔ ျမန္မာျပည္ျပန္ခဲ့ရာက ျမန္မာျပည္ ႏိုင္ငံေရးထဲမွာ ပါဝင္လာရၿပီး မိသားစုရွိရာကို မျပန္ႏိုင္ခဲ့တာ ၂၄ ႏွစ္တာ ၾကာခဲ့ပါၿပီ။

“က်မ စိတ္မခ်မ္းသာပါဘူး။ ခဏခဏလည္း ေျပာဖူးပါတယ္။ က်မ အနစ္နာခံ စြန္႔လႊတ္ခဲ့တာကို ပံုႀကီးမခ်ဲ႕ခ်င္ဘူး။ ဒါ က်မကိုယ္တိုင္ ေရြးခ်ယ္ခဲ့တာပါ” လို႔ လန္ဒန္အေျခစိုက္ ITV ရုပ္သံ အေမးအေျဖမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာဆိုသြားပါတယ္။

ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ကံၾကမၼာကို ဦးေဆာင္တာဝန္ယူဖို႔နဲ႔ ျမန္မာစစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြက ျပည္ဝင္ခြင့္ ျပန္မေပးေတာ့မွာ စိုးရိမ္လို႔ ခင္ပြန္းျဖစ္တဲ့ တိဘက္ေရးရာ ကၽြမ္းက်င္သူ ေဒါက္တာ မိုက္ကယ္အဲရစ္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာနဲ႔ ကြယ္လြန္ သြားခဲ့တာေတာင္ ျပန္မလာ ႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။

“တကယ္ အနစ္နာခံရတာက က်မ ခင္ပြန္းနဲ႔ သားေတြပါ။ အထူးသျဖင့္ က်မ သားေတြပါ။ ခင္ပြန္းျဖစ္သူက အသက္အရြယ္ အရ ရင့္က်က္ေနၿပီ။ က်မသားေတြ ငယ္ေသးတယ္။ မိဘႏွစ္ပါးစလုံး အနားမွာ မရွိေတာ့ သူတို႔ဘဝအတြက္ အင္မတန္ ခက္ခဲမယ္။ က်မ ရင္ထဲ မေကာင္းဘူး။ ေနာက္ဆုံးေတာ့ … ဪ၊ တခုလိုခ်င္ရင္ တခုေတာ့ စြန္႔လႊတ္ရမွာပဲလို႔ ေျဖသိမ့္မိတယ္” လို႔ သူက ဆက္ေျပာပါတယ္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေအာက္စ္ဖို႔ဒ္ၿမိဳ႕ေလးဆီ ျပန္လာတာကို လက္ရွိ ေအာက္စ္ဖို႔ဒ္ တကၠသိုလ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး၊ တခ်ိန္က ေဟာင္ေကာင္ရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉးျဖစ္တဲ့ မစၥတာ ခရစ္ပတ္တန္က တရားဝင္ အခမ္းအနားနဲ႔ ႀကိဳဆိုခဲ့ၿပီး စိန္႔ဟ်ဴးေကာလိပ္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ေက်ာင္းေနဘက္ေတြက သူ႔ရဲ႕ အသက္ ၆၇ ႏွစ္ ေမြးေန႔ကို က်င္းပေပးခဲ့တယ္။

ေအာက္စ္ဖို႔ဒ္မွာ ဆက္ေနေနတဲ့ သားငယ္ ကင္မ္အဲရစ္ (ေခၚ) ကိုထိန္လင္းကို ေအာ္စလို ႏိုဘဲလ္ ဆုခ်ီးျမႇင့္ ပြဲမွာကတည္းက အမ်ားက ျမင္ေတြ႕ေနရေပမယ့္ အေမရိကန္မွာ ေနေနတဲ့ သားႀကီး အလက္ဇန္းျဒားကိုေတာ့ အခုထိ မေတြ႕မျမင္ ရေသးပါဘူး။

ေအာက္စ္ဖို႔ဒ္ကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ျပန္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ ျမန္မာေတြ အပါအဝင္ လူ ၄၀၀ ေလာက္က ေစာင့္ႀကိဳ ႏႈတ္ဆက္ခဲ့ၾက ပါတယ္။

မေန႔က က်ေရာက္တဲ့ သူ႔ေမြးေန႔မွာ သြားေလရာ ေမြးေန႔ဆုေတာင္းေပးတဲ့ သူေတြနဲ႔ လူတိုင္းက ႏႈတ္ခြန္းဆက္ၾကတဲ့ အျပင္ ၿဗိတိန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး မစၥတာဝီလ်ံဟိတ္သ္ ကလည္း အဂၤလန္ပါလီမန္ အမတ္ေတြကို ေမြးေန႔ဆုေတာင္း ပို႔ေပးၾကဖို႔ ေျပာပါေသးတယ္။

ဒါ့အျပင္ လန္ဒန္စီးပြားေရးနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံေက်ာင္း (LSE) က စီစဥ္က်င္းပတဲ့ စကားဝိုင္းမွာ ပါဝင္ေဆြးေႏြးခဲ့ၿပီးေတာ့ အဲဒီေက်ာင္းက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေမြးေန႔ လက္ေဆာင္အျဖစ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းရဲ႕ ဓာတ္ပံုကို ေပးအပ္ခဲ့ပါေသးတယ္။

အဲဒီေဆြးေႏြးပြဲမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္ေတြကို ကုစားႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ရာနဲ႔ခ်ီတဲ့ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူေတြ၊ ပညာရွင္ေတြကုိ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနန႔ဲ လာမယ့္ကာလမွာ ခရီးၾကမ္းျဖတ္ေက်ာ္ရလိမ့္မယ္ ဆိုတာကို သတိျပဳမိေစဖို႔ အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ ရွိဖို႔ ဘယ္လို ေဆာင္ရြက္မလဲ ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ LSE က စကားဝိုင္း က်င္းပခဲ့တာပါ။

“အခ်ိန္က ကုစားမွာမဟုတ္ဘူး၊ အတိတ္ကအမွားေတြအတြက္ ဝန္ခံရမွာျဖစ္တယ္။ ဒီမိုကေရစီေဖာ္ေဆာင္ေရး၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး က်မတို႔ ေမွ်ာ္လင့္တဲ့ တိုးတက္မႈေတြက တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးရဲ႕ အေရးႀကီးမႈကို နားလည္တဲ့အေပၚမွာ အမ်ားႀကီးမူတည္တယ္” လို႔လည္း သူက ဆိုပါတယ္။

ၿပီးေတာ့ BBC သတင္းဌာနကို သြားေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ BBC မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အႀကိဳက္ဆုံး ဒီေဂ် မစၥတာေဒ့ဗ္လီး ထရာဗစ္ ကို ခဏ ဝင္ႏႈတ္ဆက္ပါတယ္။ အခု စီးပြားျဖစ္ ေရဒီယိုတခုမွာ ေျပာင္းေရႊ႕လုပ္ကိုင္ေနၿပီျဖစ္တဲ့ ဒီေဂ်ရဲ႕ ေတးဂီတ အစီအစဥ္ဟာ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ ကာလမ်ားအတြင္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ မျပတ္နားဆင္ခဲ့တာပါ။

ဒီေန႔ ဇြန္လ ၂၀ ရက္ေန႔မွာေတာ့ ေအာက္စ္ဖို႔ဒ္ၿမိဳ႕ရဲ႕ နာမည္ေက်ာ္ တကၠသီလာႀကီးက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ဂုဏ္ထူးေဆာင္ ပါရဂူဘြဲ႕ ခ်ီးျမႇင့္ခဲ့ၿပီး မနက္ျဖန္ေတာ့ ၿဗိတိသွ်ပါလီမန္မွာ မိန္႔ခြန္း ေျပာပါမယ္။

၂၂ ရက္ေန႔မွာေတာ့ လန္ဒန္ေရာက္ ျမန္မာ မိသားစုဝင္ေတြနဲ႔ ေတြ႕ဖို႔ ရွိပါတယ္။ ျပည္ေတာ္ျပန္ဖို႔ စီစဥ္ေနတဲ့ လူထုအခ်စ္ေတာ္ အဆိုေတာ္ႀကီး ေဒၚမာမာေအး၊ ျမန္မာျပည္က အလည္ေရာက္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေက်ာ္ လူရႊင္ေတာ္ ကိုဇာဂနာ၊ ဆိုင္းဆရာ သီရိ ေမာင္ေမာင္၊ ပန္းခ်ီနဲ႔ ပါေဖာမန္႔ အႏုပညာရွင္ ကိုထိန္လင္းတို႔ ပါဝင္တဲ့ ျမန္မာ့အႏုပညာ စင္တင္ပြဲလည္း ပါမယ္လို႔ ဧရာဝတီက စံုစမ္းသိရွိရပါတယ္။

လန္ဒန္မလာခင္ အိုင္ယာလန္ႏိုင္ငံ ဒဗၺလင္ၿမိဳ႕ကိုလည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဝင္ခဲ့ၿပီး အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ အဖြဲ႕က ၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွာ သူ႔ကို ေပးအပ္ခဲ့တဲ့ “ယံုၾကည္ခ်က္ရဲ႕ သံတမန္” ဆုကို လက္ခံရယူပါတယ္။

ေနာ္ေဝးၿမိဳ႕ေတာ္ ေအာ္စလိုကေန ဒဗၺလင္ၿမိဳ႕ကိုလာဖို႔ ကမာၻေက်ာ္ ေရာ့ခ္စတား ဘိုႏိုက သူ႔ကိုယ္ပိုင္ ဂ်က္ေလယာဥ္နဲ႔ သြားေခၚခဲ့ၿပီး “အီလက္ထရစ္ဘားမား” စင္တင္ဂီတပြဲနဲ႔ ေဖ်ာ္ေျဖတင္ဆက္ခဲ့ပါတယ္။ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ ပေပ်ာက္ေရး၊ AIDS ေရာဂါ ကာကြယ္တားဆီးေရး လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ ေရွ႕တန္းကေန ပါဝင္ေနတဲ့ ဒဗၺလင္ၿမိဳ႕သား အဆိုေတာ္ ဘိုႏိုဟာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အတြက္ ရည္ရြယ္ၿပီး “ဆက္ေလွ်ာက္” ဆိုတဲ့ သီခ်င္းကို ေရးဖြဲ႕သီဆိုခဲ့ဖူးပါတယ္။

အခမ္းအနားအဖြင့္မွာ ဘိုႏိုက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို “ကမာၻ႓ႀကီးက ခင္ဗ်ားအိမ္ပါ” ဆိုတဲ့ ႏႈတ္ဆက္စကား ေျပာရာမွာ “ဒီမနက္ ေအာ္စလိုက ခင္ဗ်ားအိမ္၊ ဒီည လန္ဒန္ကလည္း ခင္ဗ်ားအိမ္၊ ဒီမြန္းလြဲမွာ ဒဗၺလင္ ကလည္း ခင္ဗ်ားအိမ္ပဲ ဆိုေတာ့ အိမ္ကေန ႀကိဳပါရေစ” လို႔ ေျပာသြားခဲ့ပါတယ္။ 

burma.irrawaddy.org/?slide